Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Geotermia Podhalańska S.A. największa w Polsce geotermia obchodzi w 2023 roku jubileusz 30-lecia istnienia. W dniu 25 września 2023 roku na Ciepłowni geotermalnej w Bańskiej Niżnej odbyła się uroczystość z okazji 30 lecia istnienia Spółki Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Geotermia Podhalańska S. A.. Głównym punktem wydarzenia było podpisanie z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z Warszawy Umowy na dofinansowanie w formie dotacji zadania pod nazwą: „Rozbudowa systemu geotermalnego poprzez wiercenie nowego otworu produkcyjnego Bańska PGP-7, dostawę i montaż wymienników ciepła na Ciepłowni Geotermalnej oraz budowę przyłączy i sieci ciepłowniczych w celu zwiększenia mocy i wykorzystania odnawialnych źródeł energii”.
W uroczystości uczestniczyli: Minister Klimatu i Środowiska Pani Anna Moskwa, Główny Geolog Kraju Pan Piotr Dziadzio, Vice Minister Ministerstwa Klimatu i Środowiska Pan Poseł Edward Siarka, Przewodniczącą Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów naturalnych i Leśnictwa Pani Poseł Anna Paluch, Senator RP Pan Jan Hamerski, Zarząd NFOŚiGW był reprezentowany w osobach Pana Prezesa Artura Michalskiego i Pana Prezesa Sławomira Mazurka, Kierownik Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami Pan Paweł Mzyk, Prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie Pan Marek Ryszka, Przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Przedstawiciele Samorządów z powiatu tatrzańskiego i nowotarskiego, Prezesi spółek z powiatu nowotarskiego i tatrzańskiego, Członkowie Rady Nadzorczej PEC Geotermia Podhalańska S.A. z Panem Przewodniczącym Przemysławem Bednarskim na czele, Były Wiceprezes Geotermii Podhalańskiej a obecnie Prezesa Zarządu Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Nowym Sączu Pan Paweł Kupczak, Prezes Zarządu Geotermia Polska Sp. z o.o. Pan Łukasz Białczak, Przedstawiciele świata nauki oraz duchowni.
Na początku Prezes Spółki przypomniał krótko historię powstania Spółki. Przedstawił iż Spółka powstała z inicjatywy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 1993 roku, który jest jej głównym akcjonariuszem (posiada 90,99 proc. akcji). Początki były skromne, ogrzanie wsi Bańska Niżna. Dzisiaj Spółka dostarcza ciepło i ciepłą wodę do 1870 obiektów w czterech gminach – Szaflary, Biały Dunajec, Poronin i Zakopane. Większość (ponad 1 tys.) stanowią domy jedno- i wielorodzinne. Na resztę składają się budynki usługowe i użyteczności publicznej oraz hotele i pensjonaty. Wśród instytucjonalnych odbiorców są: Tatrzański Park Narodowy, Zakopiańskie Termy, kompleks rekreacyjny Termy Szaflary, zakopiański Zespół Szkół Hotelarsko-Turystycznych czy Starostwo Powiatowe. W Zakopanem, które leży o kilkanaście kilometrów od odwiertów i jest wyżej o kilkaset metrów, geotermia zaspokaja aż 40 proc. rynku ciepłowniczego. Sprzedaż ciepła w 2022 roku wyniosła 533 tys. GJ przy mocy zamówionej ponad 78 MW. Łączna długość sieci i przyłączy ciepłowniczych wynosi ponad 118 km. Roczne wydobycie wody geotermalnej wynosi ok. 5 mln m3. Produkcja ciepła w Geotermii Podhalańskiej odbywa się dzięki trzem specjalistycznym odwiertom eksploatacyjnym (Bańska IG-1; Bańska PGP-1 oraz Bańska PGP-3) i trzem chłonnym (Biały Dunajec PAN-1; Biały Dunajec PGP-2; Biały Dunajec PGP-5). Nakłady inwestycyjne poniesione w latach 1998 – 2022 wynosiły 335 mln zł. Poza kapitałem własnym istotne były środki pozyskiwane z zewnątrz, jak choćby z Unii Europejskiej (PHARE, LSIF, MRPO, POIiŚ) oraz GEF, NFOŚiGW, USAID, EkoFundusz, DEPA. Wartość środków otrzymanych z dotacji przekracza 132 miliony złotych. Tylko w ciągu ostatnich 7 lat wartość poniesionych nakładów inwestycyjnych wynosiła ponad 100 milionów, z tego ponad 29 milionów złotych pochodziło z dotacji. Geotermalny system ciepłowniczy jest nowatorskim rozwiązaniem na skalę europejską, zbudowanym na bardzo wysokim poziomie technologicznym. Projekt wykorzystania energii geotermalnej na Podhalu stał się początkiem rozwoju geotermii w Polsce. Jest on wyjątkowo przyjazny dla środowiska naturalnego, dla odbiorców ciepła jest komfortowy i bezpieczny. Najważniejsze zalety energii geotermalnej to niezależność od warunków atmosferycznych, stabilność, bezpieczeństwo, bezemisyjna produkcja ciepła oraz to, że jest ona wytwarzana lokalnie. Na Podhalu jest bardzo duże zainteresowanie podłączeniem do sieci ciepłowniczej, jest ono wynikiem tego, że cena ciepła oferowanego przez Spółkę jest dwa razy niższa niż cena energii z węgla. Osiągnęliśmy konkurencyjny poziom cen tylko dlatego, że Spółka inwestowała w dwóch obszarach: dystrybucji – cały czas zwiększamy ilość podłączanych obiektów, ale również inwestujemy w samą produkcję. W wyniku inwestycji w źródła geotermalne obecnie blisko 99% ciepła, które sprzedajemy pochodzi z energii wód geotermalnych. W ten sposób Spółka przyczynia się w dużym stopniu do ograniczania emisji pyłów i gazów, które towarzyszą spalaniu paliw kopalnych. Według szacunków dzięki podłączeniu odbiorców do sieci ciepłowniczej zasilanej ze źródła geotermalnego w ciągu 30 lat funkcjonowania Spółki zredukowano emisję CO2 do atmosfery o 731 tys. ton, w efekcie zużyto 398 tys. ton węgla mniej, co oznacza, że do Zakopanego przyjechało 6638 mniej wagonów z węglem o pojemności 60 ton każdy. Wykorzystanie odnawialnych źródeł geotermalnych jest rozwiązaniem bardzo ekologicznym. Odgrywa szczególną rolę na terenie Podhala, ponieważ jest to region turystyczny, gdzie czyste powietrze oraz niezmienione zasoby przyrodnicze mają kluczowe znaczenie. Działania proekologiczne i popularyzacja odnawialnych źródeł energii są jednym z kluczowych zadań, jakie stawia dziś przed sobą Geotermia Podhalańska. Spółka jest czynnie zaangażowana w propagowanie odnawialnych źródeł energii i w działalność edukacyjną. Od kilku lat organizuje z okazji Dnia Ziemi Dni Otwarte. Zapraszani są uczniowie i nauczyciele podhalańskich szkół. Oprócz zwiedzania obiektów ciepłowniczych młodzież bierze też udział w zajęciach edukacyjnych. Przy okazji tego cyklicznego wydarzenia, w każdym roku obiekty ciepłowni zwiedza ponad 1 000 osób. Warto podkreślić, iż projekt geotermalny jest nie tylko nowoczesnym rozwiązaniem wykorzystania źródeł ciepłej wody o dużym znaczeniu dla środowiska naturalnego, ale również jest przedsięwzięciem broniącym się ekonomicznie, o czym świadczą wyniki finansowe. W wyniku podłączania coraz większej liczby odbiorców oraz optymalizacji wykorzystania źródła geotermalnego działalność Spółki przynosi zyski, a poziom rentowności jest wyższy niż średni w branży ciepłowniczej.
Następnie gratulacje i życzenia złożyli: Minister Klimatu i Środowiska Pani Minister Anna Moskwa, która aktywnie wspiera rozwój geotermii w Polsce i dzięki której Spółka ma możliwość podpisania umowy dotacji, Główny Geolog Kraju Pan Piotr Dziadzio którego staraniem było uruchomienie program 5.9 Polska Geotermia Plus. Część 1) Geotermia Głęboka, Vice Minister Ministerstwa Klimatu i Środowiska Pan Poseł Edward Siarka, który wspiera rozwój geotermii w Polsce, Przewodnicząca Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów naturalnych i Leśnictwa Pani Poseł Anna Paluch, która jest wielką orędowniczką geotermii i inicjatorką wielu wydarzeń związanych z propagowaniem korzystania ze źródeł geotermalnych w Polsce. Zawsze bardzo zaangażowana w działalność Spółki, była obecna i pomocna przy wszystkich znaczących wydarzeniach z życia Spółki, Wiceprezes NFOŚiGW Pan Artur Michalski, który bardzo wspiera rozwój geotermii w Polsce, jest również obecny przy wszystkich znaczących wydarzeniach z życia Spółki, Senator RP Pan Jan Hamerski, który również wspiera rozwój geotermii w Polsce.
Po oficjalnych wystąpieniach przystąpiono do podpisania Umowy o dofinansowanie w formie dotacji z NFOŚiGW w ramach programu 5.9 Polska Geotermia Plus. Część 1) Geotermia Głęboka zadania pod nazwą: „Rozbudowa systemu geotermalnego poprzez wiercenie nowego otworu produkcyjnego Bańska PGP-7, dostawę i montaż wymienników ciepła na Ciepłowni Geotermalnej oraz budowę przyłączy i sieci ciepłowniczych w celu zwiększenia mocy i wykorzystania odnawialnych źródeł energii”. Źródłem finansowania wkładu własnego będzie dokapitalizowanie Spółki przez NFOŚiGW. Celem projektu jest zwiększenie wykorzystania zasobów geotermalnych dla uzyskania większej produkcji energii cieplnej ze źródeł odnawialnych, co pozwoli na dalszy rozwój Spółki przy jednoczesnym pozytywnym wpływie na jakość powietrza w regionie. W ramach projektu PEC Geotermia Podhalańska S.A. zrealizuje następujące inwestycje:
- Wiercenie otworu produkcyjnego Bańska PGP-7
Wiercenie nowego otworu produkcyjnego planowane jest w oparciu o zatwierdzony „Projekt robót geologicznych na wykonanie otworu produkcyjnego Bańska PGP-7 w celu ujęcia wód termalnych z utworów mezozoicznych podłoża niecki podhalańskiej w obszarze górniczym „Podhale 2”. Otwór Bańska PGP-7 odwiercony zostanie do głębokości 4052,00 m p.p.t. Przewiduje się ujęcie projektowanym otworem Bańska PGP-7 wód termalnych o temperaturze na wypływie ok. 85°C przy wydajności eksploatacyjnej otworu ok. 350 m3/h i mineralizacji ok. 2000-3000 mg/dm3. Wody te wykorzystane będą do celów grzewczych w instalacji ciepłowniczej PEC Geotermia Podhalańska S.A.
W związku z rosnącym zainteresowaniem nowych odbiorców, co do możliwości podłączenia do sieci ciepłowniczej zapotrzebowanie Spółki na wodę termalną na najbliższe lata stale wzrasta. Zwiększenie chłonności całego systemu geotermalnego PEC „Geotermia Podhalańska” S.A. dzięki inwestycją wykonanym w latach 2020-2022 pozwoliło na zatłaczanie całości eksploatowanej otworami produkcyjnymi wody termalnej. Poprawiło to znacznie bilans wód termalnych w tej części niecki podhalańskiej i umożliwia PEC „Geotermii Podhalańskiej” S. A. dalszy rozwój, poprzez wykonanie kolejnych otworów produkcyjnych takich jak projektowany otwór Bańska PGP-7.
- Podłączenie nowego odwiertu produkcyjnego PGP-7 do systemu ciepłowniczego PEC Geotermia Podhalańska S.A.
Po odwierceniu otworu produkcyjnego Bańska PGP-7 w celu włączenia go do systemu geotermalnego konieczne będzie wykonanie rurociągu produkcyjnego DN 300 od odwiertu do ciepłowni geotermalnej.
- Budowa rurociągu zrzutowego pomiędzy Ciepłownią i Pompownią Geotermalną wraz z infrastrukturą towarzyszącą.
W związku z rozwojem układu geotermalnego planowana jest budowa rurociągu zrzutowego wraz z infrastrukturą towarzyszącą (światłowodem, kanalizacją teletechniczną i kablem elektroenergetycznym średniego napięcia) o większej, niż dotychczasowy, średnicy (DN450) dla zwiększenia przepływu wody termalnej i podniesienia możliwości produkcji ciepła oraz zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii geotermalnej do sieci ciepłowniczej. Na dzień dzisiejszy istniejący rurociąg zrzutowy DN 300 jest niewystarczający na możliwości wydobywcze układu geotermalnego. Wybudowanie nowego rurociągu pozwoli na pełne wykorzystanie możliwości produkcyjnych istniejących odwiertów Bańska PGP-1, Bańska PGP-3 i Bańska IG-1 oraz planowanego odwiertu Bańska PGP-7. Projektowana średnica nowego rurociągu zrzutowego DN450 umożliwi w perspektywie przyszłości podłączenie odwiertu produkcyjnego Bańska PGP-4 wykonanego przez Gminę Szaflary.
- Dostawa i montaż 4 wymienników ciepła na Ciepłowni Geotermalnej
Montaż kolejnych wymienników umożliwi zwiększenie powierzchni wymiany ciepła, a co za tym idzie obniżenie temperatury powrotu wody termalnej za całym układem wymienników zainstalowanych w Ciepłowni Geotermalnej.
- Budowa chłodni wentylatorowych
W związku z posiadanym pozwoleniem wodnoprawnym, które określa wielkość zrzutu wody termalnej oraz temperaturę tej wody konieczna jest budowa trzech nowych chłodni wentylatorowych. Chłodnie wentylatorowe są stosowane dla schłodzenia wody termalnej przed jej odprowadzeniem do cieku powierzchniowego. Zrzut zużytych wód termalnych następuje w sytuacji, gdy nie ma możliwości zatłoczenia ich do otworów chłonnych. Chłodnie są niezbędne dla obniżenia temperatury wody do wartości określonych w pozwoleniu wodnoprawnym.
- Budowa sieci i przyłączy ciepłowniczych
W wyniku realizacji projektu do sieci ciepłowniczej zasilanej ze źródła geotermalnego zostaną podłączeni odbiorcy o łącznej o mocy zamówionej ok. 5 MW. Planowana długość wybudowanej sieci ciepłowniczej łącznie z przyłączami wynosi 6 km.
Całkowity koszt przedsięwzięcia wynosi netto 88 183 199,00 zł netto (108 465 328,00 zł brutto). Koszty kwalifikowane: 87 593 299,00 zł. Kwota dofinansowania w formie dotacji: 52 644 649,00 zł. Termin realizacji projektu: od 31.01.2023 do 31.12.2025 roku. Szacuje się że dzięki budowie nowego odwiertu produkcyjnego Bańska PGP-7 i zamontowaniu wymienników ciepła dodatkowa zdolność wytwarzania energii cieplnej z ciepłowni geotermalnej wzrośnie o 14,840 MWt.
Realizacja projektu przyczyni się do ograniczenia tzw. „niskiej emisji”. Efektem projektu będzie zmniejszona emisja gazów cieplarnianych do atmosfery, zmniejszenie zapotrzebowania na zasoby naturalne oraz zastąpienie paliw opałowych nieprzyjaznych środowisku na rzecz odnawialnych źródeł energii.
Planowany efekt ekologiczny:
- Zmniejszenie emisji CO2 4 274,59 Mg/rok
- Ilość wytworzonej energii ze źródeł odnawialnych 12 703,99 MWh/rok.
Umowę zastała podpisana przez Prezesa PEC Geotermia Podhalańska S. A. Pana Wojciecha Ignacoka oraz Wiceprezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie Pana Artura Michalskiego.
Zdjęcia: Szymon Wójtowicz
